Okaleczyli rynek, żeby zbudować tę drogę. Estakada w Chorzowie z lat 70. "Jedyna droga to demontaż, bo może się zawalić"

2025-06-13 10:22

Jest takie miasto w Polsce, gdzie rynek jest... pod drogą krajową. To Chorzów. Dziś estakada, którą biegnie droga, grozi zawaleniem, dlatego została zamknięta. Estakadzie grozi katastrofa budowlana. Chodzi o fragment DK 79 i estakadę z lat 70. XX wieku. Żeby ją wybudować, trzeba było wyburzyć secesyjne kamienice, a do budowy użyto stali z NRD. Estakada będzie zamknięta wiele miesięcy, a koszt ewentualnej odbudowy szacowany jest na 200 mln zł.

Spis treści

  1. Pilnie zamknięty fragment DK 79
  2. Prezydent Chorzowa: jedyna droga to demontaż estakady
  3. Dlaczego estakadę trzeba było zamknąć?
  4. Ekspertyza Tokbud - estakada w Chorzowie
  5. Zawalenie się estakady lub wiaduktu - czy to możliwe?
  6. Jaki jest koszt odbudowa estakady w Chorzowie
  7. Chorzowska estakada na DK 79 od lat jest w złym stanie
  8. Architekt: estakadę dawno trzeba było wyburzyć
  9. Historia budowy estakady w Chorzowie
Kopalnie na Górnym Śląsku, które udało się uratować przed rozbiórką

Pilnie zamknięty fragment DK 79

DK 79 biegnie z Warszawy przez Kraków i Katowice do Bytomia. W jednym z tych miast - w Chorzowie - biegnie estakadą nad centrum miasta i rynkiem. Jeździ nią każdego dnia 40 tys. aut - to też łącznik między autostradą A1 i S86.

I właśnie ta estakada, fragment DK 79, został 2.06 nagle zamknięty. 

  • Wstrzymany został ruch samochodowy, tramwajowy, rowerowy i pieszy zarówno na, jak i pod estakadą. 
  • Początkowo wstrzymany został ruch pociągów, ale od środy 4.06 ruch pociągów na torach pod estakadą został przywrócony.
  • Lokale, które są pod estakadą w Chorzowie zostały ewakuowane. Zamknięta została m.in. księgarnia Dopełniacz.
  • Estakada przebiega 7 m nad ziemią i ma 400 metrów
  • Koszt odbudowy szacowany jest na 200 mln zł

Ruch został wstrzymany. Do kiedy?

- Estakada będzie wyłączona z użytkowania do końca 2025 roku, z możliwością przedłużenia. Chyba że wcześniej zapadnie decyzja o rozbiórce obiektu - ogłosił prezydent Chorzowa, Szymon Michałek.

Prezydent Chorzowa: jedyna droga to demontaż estakady

W piątek 6 czerwca po spotkaniu u wojewody, nadzór budowlany zobowiązał prezydenta Chorzowa do podjęcia działań związanych z tymczasowym zabezpieczeniem obiektu, aby w przyszłości móc przywrócić jego funkcjonowanie. Chodzi o to, by "doprowadzeniu do sytuacji, w którym będzie możliwy przejazd tramwajów pod estakadą, ruch pieszych, być może badania potwierdzą możliwość również ruchu samochodowego na estakadzie" - powiedział wojewoda śląski Marek Wójcik.

Elżbieta Oczkowicz  z Wojewódzkiego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Katowicach powiedziała, że wzmocnienie estakady powinno polegać na podparciu jej przęseł stalowymi konstrukcjami.

- Zarządca obiektu przyszłościowo będzie miał możliwość podjęcia decyzji w zakresie przywrócenia użytkowania tego obiektu w całości - zasygnalizowała Elżbieta Oczkowicz.

Wojewoda Wójcik zaznaczył, że decyzję o remoncie, wyburzeniu i odbudowaniu lub wybudowaniu obwodnicy miasta – podejmie zarządca obiektu, czyli lokalny samorząd. Podkreślił, że najpewniej zajmie to kilka lat.

Jednak prezydent Chorzowa zapowiedział, że odwoła się od tej decyzji. - Jedyną słuszną drogą jest droga demontażu tej estakady - zapowiedział. I dodał: - Zgodnie z ekspertyzą ze względu na korozję budowla może zawalić się pod własnym ciężarem.

Chcecie zobaczyć, jak wygląda dziś estakada? Proszę: Kamera z estakady na żywo.

Wcześniej pisaliśmy:

Dlaczego estakadę trzeba było zamknąć?

- Po dzisiejszym posiedzeniu sztabu kryzysowego, Szymon Michałek - prezydent Chorzowa - podjął decyzję o całkowitym wyłączeniu z użytkowania estakady w ciągu ul. Katowickiej DK79 w Chorzowie od 2 czerwca, od godz. 14.30 - poinformowali urzędnicy. - Do Urzędu Miasta Chorzów wpłynęły wnioski Ekspertyzy technicznej estakady. W ekspertyzie wskazano, że estakada nie wykazuje żadnej nośności i ulegnie awarii lub katastrofie. Estakadę należy niezwłocznie wyłączyć z użytkowania, w sposób stały uniemożliwiając do niej dostęp.

Ekspertyza Tokbud - estakada w Chorzowie

Chodzi o Ekspertyzę techniczną Estakady w ciągu ul. Katowickiej DK79 w Chorzowie, opracowaną przez Biuro Projektowe TOKBUD, na zlecenie Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów w Chorzowie. Celem opracowania była ocena stanu technicznego obiektu mostowego i jego przydatności do użytkowania w obecnym stanie. W ekspertyzie wskazano, że estakada nie wykazuje żadnej nośności i ulegnie awarii lub katastrofie. Estakadę należy niezwłocznie wyłączyć z użytkowania.

Oto fragment ekspertyzy firmy Tokbud dotyczącej estakady w Chorzowie:

- Stan techniczny całego ustroju nośnego można ocenić co najwyżej jako niedostateczny z oznakami przedawaryjnego. Na obiekcie występują odkryte (skorodowane i pęknięte) cięgna sprężające, uszkodzone osłonki cięgien oraz potwierdzone ubytki w materiale wypełniającym osłonki kabli. Rodzaj i charakter uszkodzeń wskazuje, że występuje bardzo prawdopodobne powstanie poważnych uszkodzeń obiektu, które dyskwalifikują obiekt do dalszego użytkowania - czytamy w dokumencie.

I dalej: w konstrukcji i kanałach kablowych występują pustki, zaawansowana i długotrwała korozja, której nie da się precyzyjnie (procentowo) określić. 

W zasadzie z analizy wynika, że już materiały użyte do budowy estakady determinowały jej los. Oto kolejny fragment ekspertyzy:

- W trakcie analizy dokumentacji archiwalnej z czasów budowy obiektu w 1978 r. odkryto, że wbudowana stal sprężająca pochodziła z NRD i w procesie produkcji została poddana obróbce termicznej. Świadczy o tym niezbity dowód w postaci atestu stali sprężającej. Jak wykazały przeprowadzone już w latach 80-tych XX w. badania i pierwsze uszkodzenia - stal ta charakteryzuje się występowaniem w niej NIEBEZPIECZNEJ korozji naprężeniowej - której skutkiem jest pęknięcie stali bez widocznych produktów korozji lub odkształceń.

Tu cała eksperyza firmy Tokbud

Zawalenie się estakady lub wiaduktu - czy to możliwe?

Tak. To wcale nie jest nierealny scenariusz. Najbardziej w pamięć zapadła nam na pewno katastrofa budowlana - zawalenie się wiaduktu w Genui we Włoszech z 14 sierpnia 2018 roku. Runał wtedy kilometrowy odcinek autostrady, a samochody spadły do 50-metrowej przepaści. Zginęło ponad 43 osób.

Jednak w Polsce też dochodziło do takich wypadków. W 2021 roku zawaliła się część wiaduktu w Koszalinie w ciągu drogi krajowej nr 6. Spadła jedna nitka konstrukcji. 

Ale w tym przypadku sprawa nie jest taka oczywista. Chodzi o ekspertyzę. Pojawiają się opinie, że konieczna jest druga.

- Zanim zaczniemy wyburzać (cokolwiek), warto byłoby wykonać drugą ekspertyzę przez uznany instytut (np. IBDIM) lub uczelnię techniczną - skomentował Wojciech Dinges, wiceprezes Polregio, specjalista z zakresu transportu. I dodał -  Bo - z całym szacunkiem - ekspertyza wykonana przez jednoosobową działalność gospodarczą z Pszowa (tokbud.com.pl) w tak ważnej sprawie powinna być potwierdzona. 

Jaki jest koszt odbudowa estakady w Chorzowie

Poseł Konfederacji Grzegorz Płaczek złożył interpelację w sprawie DK 79 w Chorzowie w sejmie. Przyznał, że koszt odbudowy estakady szacuje się na 200 mln zł.

- Estakada będzie burzona przez dwa, może trzy lata - powiedział. - Koszt samych bali to 8 mln zł. Miasto nie ma takich pieniędzy. Zwracam się do pana wicepremiera o pomoc.

Chorzowska estakada na DK 79 od lat jest w złym stanie

To, że chorzowska estakada jest w katastrofalnym stanie, wiadomo od lat. Już w 2007 dr inż. Marek Salamak i Andrzej Radziecki z Politechniki Śląskiej w Gliwicach pisali: Ciągle pogarszający się stan techniczny i liczne uszkodzenia zmusza lokalne władze do przeprowadzenia bardzo kosztownego remontu, którego wartość przewyższa kilkuletni budżet miejski, przeznaczany na utrzymanie dróg. Rozwiązaniem ma być budowa nowej obwodnicy miasta. Jednak inwestycja taka jest bardzo czasochłonna i właściwie dopiero po jej zakończeniu oraz przeprowadzeniu dodatkowych badań można będzie podjąć decyzję o ewentualnej likwidacji estakady.

Architekt: estakadę dawno trzeba było wyburzyć

W sprawie głos zabrał architekt Maciej Franta. Jego zdaniem ekstakada powinna zostać dawno wyburzona

- Estakada już dawno, lata temu powinna być wyburzona! Modelowanie ruchu oraz dane naukowe wstępnie wskazują, że ta trasa jest kompletnie niepotrzebna, bo ponad 95% to tranzyt i nie służy on w żadnym prawie stopniu mieszkańcom Chorzowa, a zbudowana była dawno, zanim były trasy szybkiego ruchu jak chociażby DTŚ. Przepustowość drogi była przez półtora roku ograniczona o połowę i jak widać problem wagi tej trasy jest wielokrotnie wyolbrzymiony. To absurd, że miasto „płaci haracz” sąsiednim miastom od kilkudziesięciu lat tylko po to, aby część kierowców spoza Chorzowa miała 10 min szybciej do pracy w Katowicach.

O estakadzie, przez którą Chorzów stracił rynek, dyskutuje się od lat. To relikt PRL. Rzeczywiście na XIX-wiecznym rynku w Chorzowie krzyżowały się drogi i z Warszawy do Wrocławia, i do Poznania. Pojawił się więc projekt budowy drogi szybkiego ruchu nad rynkiem. Co więcej, takie rozwiązania architektoniczne wykorzystywano w latach 60. i 70. XX wieku także w innych krajach - m.in. w Halle i Hanowerze, a także we Włoszech.

- W Chorzowie, by wybudować estakadę, trzeba było wyburzyć wiele kamienic - przypominał przed laty dla Dziennika Zachodniego Henryk Mercik, wówczas konserwator zabytków w UM w Chorzowie.

Rzeczywiście, w gruz zamieniono m.in. kilka cennych secesyjnych kamienic. 

Historia budowy estakady w Chorzowie

Projekt został wykonany w Wojewódzkim Biurze Projektowym w Zabrzu, a inwestycję wykonał Skoczowski Oddział Kieleckiego Przedsiębiorstwa Robót Mostowych. Jednym z głównych autorów tego projektu był dr Stefan Jendrzejek -wówczas pracownik Politechniki Śląskiej. Budowa zaczęła się w sierpniu 1976 i trwała trzy lata, choć zakładano, że potrwa pięć. Otwarto ją 22 lipca 1979. Drogowcom w budowie pomagali mieszkańcy, pracownicy hut, żołnierze, uczniowie.

- Geometria estakady jest bardzo skomplikowana zarówno w planie, jak i w przebiegu niwelety. Pod każdą jezdnią wykonano niezależną konstrukcję z betonu sprężonego (rys. 3). Na długości estakada składa się z trzech ciągłych odcinków zdylatowanych poprzecznie. Rozpiętości najdłuższych przęseł dochodzą do 35 m - opisywali Marek Salamak i Andrzej Radziecki.

-  Jak na tamte czasy standard wykonania był wysoki - przyznali mieszkańcy Chorzowa, którzy budowę pamiętali.

Zobacz rynek pod estakadą i czytaj dalej

Arteria ta oznacza nowoczesne, funkcjonalne i wygodne śródmieście, poprawę warunków komunikacyjnych i transportowych, gdyż możliwa tu będzie o wiele płynniejsza, szybsza i bezkolizyjna jazda, poprawi się bezpieczeństwo ruchu kołowego i pieszego. Wreszcie centrum Chorzowa zyska na estetyce - tak lokalne media chwaliły trasę.

W drugiej dekadzie XXI wieku w Chorzowie postanowiono odbudować rynek - pod estakadą. Powstały przeszklone pawilony, w których są kawiarnia czy księgarnia. Jest fontanna i stoją palmy. A także 40 drzew i 3 tys. krzewów. Rynek uroczyście otwarto w 2019 roku.

Czytaj też o zalanej nowej obwodnicy w Bolesławiu w woj. małopolskim: Drogę trzeba było wyłączyć z ruchu

Tę drogę trzeba było zamknąć, bo została zalana. Zdjęcia

Architektura-murator. Podcast 30/30
Michał Sikorski. Architektura z odzysku
Architektura Murator Google News